Ham maddesi odun, saman, yosun gibi bitkisel maddeler olan, üzerinde baskı yapılmaya elverişli tabakaya kağıt denir.

Kağıtların Matbaacılık Dilinde Adlandırılması

Matbaacılık sektöründe kağıt birinci hamur - ikinci hamur - üçüncü hamur, yani imalat şekillerine göre göz önüne alınarak sınıflandırılmış olurlar. Bunların dışında da her türlü isimler altında birbirinden farklı özelliklere sahip kağıt çeşitleri bulunmaktadır. Bu çeşitlerin neler olduğunu ve en çok duyacaklarınızı hatırlatalım.

Hamur Kağıt : Bileşiminde selülozu çok odunu az olan.

Hamur kağıt : Bileşiminde odun ve selüloz oranı hemen, hemen eşit olan.

Hamur kağıt : Bileşiminde odun oranı çok fazla selüloz oranı az olan .

Kuşe kağıt : Bileşiminde %5 odun bulunan parlak ve mat cinsi bulunan kaliteli kağıt.

Pelür : Çok ince ve hafif kağıt.

Ambalaj Kağıdı : Düşük kaliteli hamurdan yapılan, kalın ve ağır maddelerin sarıldığı kağıt.

Otokopi kağıtları : Üst nüshasına yazılınca alt nüshalarına aynı yazıyı geçiren, kağıt türüdür.

Aydınger : Daha çok mimarların kullandığı kaygan yüzeyli, saydam özel kağıt.

Ozalit kağıdı : Kalıplardan resim ve yazıları çoğaltmaya yarayan, yüzeyi ışığa karşı duyarlı madde ile kaplı kağıt.

Ofset Kağıdın Kalitesi

Çok iyi baskı yapabilmek ve çok hızlı baskı hızına erişebilmekte kağıt çok önemlidir. Bunun için ofset baskıda kullanılacak kağıtlarda aranan nitelikler şunlardır.

• Sathı düzgün olmalıdır (Dalgalı olmayacak)
• Kesimi düzgün olmalıdır
• Kağıt suyuna kesilmiş olmalıdır
• Baskıya yatkın olmalıdır. (Lif ve dolgu maddeleri yönünden)
• Nemi normal olmalıdır %60-65
• İyi depo edilmiş olmalıdır
• Çok tozlu olmamalıdır

Kağıttaki "Ph" Fazlalığının Baskıdaki Zararı

Yüksek Ph değerine sahip kağıtlar, baskı plakasının bozulmasına neden olmaktadır. Ofset tamamen su ile çalışan bir sistem olduğundan kauçuk üzerindeki nemlilik daima kağıt yüzeyi ile temas halindedir. Bilindiği üzere su bir nevi çözücü olduğundan kağıttaki asitlik kauçuğa, kauçuktaki asitlik plakaya intikal ederek baskı plakasının yağlanmasına dolayısıyla PLAKANIN UÇMASINA neden olur. Aynı zamanda asitlik, plâkayı nemlendiren su verici merdanelere ve dolayısı ile baskı kalıbı hazne suyuna geçerek, hazne suyunun Ph değerini arttırır.

Kağıdın Arka Vermesi ( Kirletme )

Kâğıdın mürekkebi emişi genellikle yüzeyi ile ilgilidir. Kağıt yüzeydeki mürekkep kalınlığı çok önemlidir. Kağıdın mürekkebi emiş kabiliyeti çok önemlidir. Çoğunlukla mürekkep kağıt yüzeyinde oksidasyon neticesinde kurur. Yüzeyin emiş gücü düşükse mürekkebin kağıda oturması çok yavaş olur ve arka verme durumu oluşur.

Arka verme ; basılmış yüzeydeki mürekkebin kurumaması halinde üzerine gelen ikinci tabaka kağıdın yüzeyini kirletmesidir. Bu terim kağıdın ön yüzüne koyu basılan bir işin, kağıdın arkasından görülüyor olması ile karıştırılmaktadır.

Kağıdın Su Yönü

Kağıdın suyu, imalat sırasında kağıt hamurunun hazneden sürekli elek üzerine gelirken aktığı yön ( doku istikameti ) demektir. Çünkü selüloz lifleri bu yönde uzar ve keçeleşir.

Kağıdın su yönünü bulmak için yapılması gereken en pratik işlem şudur: Bir parça kağıt enine ve boyuna katlanır. Katlanan yerler hafifçe nemlendirilir ve tırnakla çizilir. Bu işlemden sonra kağıdın dalgalanan tarafı su yönünün ters olduğunu gösterir. Çünkü selüloz lifleri bu yönde kırılmıştır ve kağıtta dalgalanmaya sebep olur. Dalgalanmayan diğer taraf ise kağıdın su yönünün olduğu tarafı göstermektedir. Kağıdın su yolu baskı ve ciltte son derece önemlidir.

Kağıt Suyunun Tespiti

• Kağıt su yönünde daha düzgün yırtılır.
• Aksi yönde daha tüylü ve eğri yırtılır.
• Kağıt su yönü istikametinde daha toktur.
• Kağıt nem aldığı veya nem bıraktığı zaman su yönünde daha fazla uzar.

Kağıt Kalitesinin Kontrolü

• Kağıdın yüzeyi, yandan gelen ışık altında gözle tetkik ederek ve el ile dokunarak kontrol edilir.
• Kağıdın temizliğini anlamak için üstten ve alttan ışıklandırarak lup ile tetkik etmelidir.
• Kağıdın sağlamlığı, defalarca katlanıp enine boyuna yırtmak sureti ile anlaşılır.
• Kağıdın kalınlığı mikrometre ile ölçülerek anlaşılır.
• Kağıdın içinde tutkal miktarının az veya çok olduğunu, kağıdın üzerine mürekkepli kalemle enine boyuna çizgiler çekerek anlamamız mümkündür. Mürekkep şayet kağıt üzerine yayılmaz ve arkaya geçmez ise, kağıt tam tutkallıdır diyebiliriz. İnce çizgiler yayılmaz ve arkaya geçmez, ama kalın çizgiler yayılır ve arkaya geçerse bu kağıt yarım tutkallıdır. Şayet her iki çizgi de arkaya geçecek olursa çok az tutkallı veya hiç tutkalsız diye yorumlayabiliriz.
• Bir kağıdın hava geçirip geçirmediğini altına mum yakarak anlarız. Hava geçirmeyen kağıt, altında mum yakıldığı zaman birçok hava kabarcıkları çıkartır.
• Kağıdın ışığı geçirdiğini, altına basılı bir şey konulup bakıldığı zaman anlaşılır.
• Kağıdın tozlu olup olmadığı çok önemlidir. Baskı esnasında makinenin merdanelerine zarar vereceğinden siyah bir bezle silinerek veya test edilecek kağıt, siyah bir kağıt üzerine silinerek tozlu olup olmadığı kontrol edilir.
• Kağıdın emiciliğini anlamak için bir yüzeyi ıslatılır. Emici olan kağıt suyu çabuk çeker.
• Kağıdın baskıda yolunma yapıp yapmayacağını anlamak için yüzeyine ıslak parmakla bastırılıp süratle çekilir.